Từ năm 2026, chế độ kế toán Việt Nam sẽ có sự thay đổi khi Thông tư mới thay thế Thông tư 200/2014/TT-BTC chính thức có hiệu lực. Đây là bước điều chỉnh quan trọng trong việc hoàn thiện khung pháp lý kế toán, phục vụ cho lộ trình áp dụng Chuẩn mực Báo cáo Tài chính Việt Nam (VAS) trong giai đoạn 2026 – 2030 và thúc đẩy quá trình hội nhập sâu rộng với Chuẩn mực Báo cáo Tài chính Quốc tế (IFRS).
1. Bối cảnh pháp lý và mục tiêu của việc thay đổi chế độ kế toán Việt Nam
Theo Luật Kế toán Việt Nam, chế độ kế toán là một phần quan trọng của hệ thống pháp luật tài chính, quy định các nguyên tắc và phương pháp kế toán cơ bản nhằm đảm bảo tính thống nhất, minh bạch và độ tin cậy của thông tin tài chính trong doanh nghiệp.
Tuy nhiên, trước sự phát triển đa dạng của hoạt động kinh tế, sự biến động nhanh của thị trường tài chính và cơ hội hội nhập sâu rộng với chuẩn mực quốc tế, việc điều chỉnh và thay đổi chế độ kế toán Việt Nam là điều cần thiết nhằm chuẩn hóa việc lập báo cáo tài chính theo hướng minh bạch và khách quan.
Mục tiêu chính của việc thay đổi chế độ kế toán Việt Nam giai đoạn 2026 – 2030 là:
- Hoàn thiện khung pháp lý kế toán, giúp tăng cường hiệu quả quản lý và giám sát tài chính.
- Tăng cường tính minh bạch, khách quan trong lập và trình bày báo cáo tài chính.
- Thuận lợi cho việc áp dụng các chuẩn mực quốc tế, đặc biệt là Chuẩn mực Báo cáo Tài chính Quốc tế (IFRS), nhằm nâng cao khả năng tiếp cận vốn và mở rộng thị trường cho doanh nghiệp.
- Giảm thiểu rủi ro pháp lý, sai sót kế toán dẫn đến tranh chấp, xử phạt hành chính.
2. Những thay đổi trong chế độ kế toán Việt Nam giai đoạn 2026 – 2030
2.1 Điều chỉnh phương pháp ghi nhận và đánh giá tài sản, công nợ theo chế độ kế toán mới
Một trong những điểm thay đổi cốt lõi của chế độ kế toán Việt Nam được quy định trong Thông tư mới thay thế Thông tư 200/2014/TT-BTC đó là phương pháp ghi nhận và đánh giá tài sản cố định, tài sản vô hình và các khoản phải thu. Cụ thể:
- Việc ghi nhận tài sản được chuyển hướng từ giá gốc sang nguyên tắc giá trị hợp lý trong nhiều trường hợp, đặc biệt với tài sản có biến động giá trị lớn theo thị trường.
- Các quy định mới cũng làm rõ phương pháp đánh giá lại tài sản nhằm phản ánh đúng thực trạng, giảm thiểu sai lệch và rủi ro gian lận.
- Phương pháp xử lý các khoản công nợ, bao gồm các khoản phải thu khó đòi, được nâng cao về tính chặt chẽ và minh bạch, nhằm tránh ảnh hưởng tiêu cực đến báo cáo tài chính và tình hình tài chính của doanh nghiệp.
Những điều chỉnh trong hệ thống chế độ kế toán Việt Nam giai đoạn 2026 – 2030 hoàn toàn tương thích với các nguyên tắc của IFRS, giúp chuẩn hóa việc lập báo cáo tài chính theo hướng minh bạch và khách quan hơn.
2.2 Tăng cường quy định về kế toán chứng khoán và các công cụ tài chính phức tạp
Trong bối cảnh thị trường chứng khoán và các công cụ tài chính ngày càng phát triển, chế độ kế toán Việt Nam giai đoạn 2026 – 2030 cũng được điều chỉnh trong Thông tư mới thay thế Thông tư 200/2014/TT-BTC, nhằm phản ánh đúng bản chất các khoản đầu tư tài chính và các giao dịch liên quan:
- Hệ thống quy định mới yêu cầu phân loại chứng khoán, công cụ tài chính theo các nhóm phù hợp với mức độ rủi ro và mục đích đầu tư, với quy trình đánh giá lại giá trị và hạch toán chặt chẽ.
- Các quy định về trình bày trên báo cáo tài chính, bao gồm ghi nhận lợi nhuận/lỗ chưa thực hiện từ các khoản đầu tư tài chính, được minh bạch hơn, bảo đảm tuân thủ quy định pháp luật và tiêu chuẩn kiểm toán.
- Việc áp dụng các nguyên tắc này góp phần hạn chế rủi ro thao túng báo cáo tài chính, nâng cao độ tin cậy và tính pháp lý của các thông tin tài chính cung cấp cho nhà đầu tư và các bên liên quan.
2.3 Tiến tới hội nhập sâu rộng với Chuẩn mực Báo cáo Tài chính Quốc tế (IFRS)
Việc điều chỉnh chế độ kế toán Việt Nam là một trong những thay đổi chiến lược mang tính đột phá trong giai đoạn 2026 – 2030:
- Các quy định về chế độ kế toán Việt Nam được rà soát, điều chỉnh để đảm bảo tương thích, đồng bộ với IFRS, từ đó tạo sự thuận lợi cho doanh nghiệp trong việc lập và trình bày báo cáo tài chính theo chuẩn mực quốc tế.
- Điều này không chỉ giúp doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài hoặc tham gia thị trường quốc tế tiếp cận vốn dễ dàng hơn mà còn giúp tăng cường minh bạch và uy tín trên thị trường tài chính toàn cầu.
- Mặt khác, sự đồng bộ này còn thúc đẩy sự phát triển bền vững của hệ thống kế toán, góp phần tăng cường sự giám sát của các cơ quan quản lý và các tổ chức kiểm toán.
Đây là bước đi thiết yếu nhằm hoàn thiện hệ thống pháp luật kế toán, nâng cao tính minh bạch và độ tin cậy của báo cáo tài chính doanh nghiệp. Sự thay đổi này không chỉ đáp ứng yêu cầu quản lý tài chính trong nước mà còn mở rộng khả năng hội nhập với chuẩn mực quốc tế, góp phần phát triển nền kinh tế minh bạch, bền vững.
Để được tư vấn chi tiết về dịch vụ thuế/kế toán, quý doanh nghiệp vui lòng liên hệ với AIAC qua hotline 0914 881 612 hoặc email info@aiac.com.vn.
AIAC – Đồng hành cùng sự phát triển bền vững của doanh nghiệp!
